Przeciwutleniacze to substancje, które mogą zapobiegać lub spowalniać uszkodzenia komórek wywołane przez wolne rodniki. Są to niestabilne cząsteczki, które organizm wytwarza w reakcji na presje środowiskowe i inne. Nazywa się je czasem „zmiataczami wolnych rodników”.
Źródła przeciwutleniaczy
Źródła przeciwutleniaczy mogą być naturalne lub sztuczne. Uważa się, że niektóre pokarmy roślinne są bogate w przeciwutleniacze. Organizm wytwarza również pewne przeciwutleniacze, zwane endogennymi przeciwutleniaczami. Przeciwutleniacze egzogenne to te, które pochodzą spoza naszego organizmu.
Czym są wolne rodniki?
Wolne rodniki to substancje odpadowe wytwarzane przez komórki, gdy organizm przetwarza żywność i reaguje na środowisko. Jeśli organizm nie może skutecznie przetwarzać i usuwać wolnych rodników, może dojść do stresu oksydacyjnego. Może to zaszkodzić komórkom i funkcjonowaniu organizmu. Wolne rodniki są również znane jako reaktywne formy tlenu. Czynniki zwiększające produkcję wolnych rodników w organizmie mogą być wewnętrzne, takie jak stany zapalne, lub zewnętrzne, na przykład zanieczyszczenia, ekspozycja na promieniowanie UV i dym papierosowy. Stres oksydacyjny jest powiązany z chorobami serca, rakiem, zapaleniem stawów, udarem, chorobami układu oddechowego, niedoborem odporności, rozedmą płuc, chorobą Parkinsona i innymi stanami zapalnymi lub niedokrwiennymi. Mówi się, że przeciwutleniacze pomagają neutralizować wolne rodniki w naszych ciałach i uważa się, że poprawia to ogólny stan zdrowia.
Przeciwutleniacze a stres oksydacyjny
Przeciwutleniacze mogą chronić komórki przed uszkodzeniem wywołanym przez wolne rodniki, znanym jako stres oksydacyjny. Działania i procesy, które mogą prowadzić do stresu oksydacyjnego obejmują: nadmierne ćwiczenia, urazy tkanki spowodowane stanem zapalnym, niedokrwienie, spożywanie niektórych rodzajów żywności, zwłaszcza żywności rafinowanej i przetworzonej, tłuszczów trans, sztucznych słodzików oraz niektórych barwników i dodatków, palenie czy zanieczyszczenie środowiska. Takie działania i narażenia mogą spowodować uszkodzenie komórek. Uszkodzenia spowodowane stresem oksydacyjnym zostały powiązane z rakiem, miażdżycą tętnic i utratą wzroku. Uważa się, że wolne rodniki powodują zmiany w komórkach, które prowadzą do tych i prawdopodobnie innych stanów. Spożycie przeciwutleniaczy zmniejsza to ryzyko.
Rodzaje przeciwutleniaczy
Uważa się, że istnieją setki, a prawdopodobnie tysiące substancji, które mogą działać jako przeciwutleniacze. Każdy ma swoją własną rolę i może współdziałać z innymi, aby pomóc ciału efektywnie pracować. „Przeciwutleniacz” nie jest tak naprawdę nazwą substancji, ale raczej opisuje, co może zrobić szereg substancji. Przykłady przeciwutleniaczy pochodzących spoza organizmu obejmują:
- witaminę A, C i E
- beta karoten,
- likopen,
- luteinę,
- selen,
Flawonoidy, flawony, katechiny, polifenole i fitoestrogeny to wszystkie rodzaje przeciwutleniaczy i fitoskładników, które znajdują się w żywności pochodzenia roślinnego. Każdy przeciwutleniacz spełnia inną funkcję i nie można go stosować zamiennie z innym. Dlatego tak ważna jest zróżnicowana dieta. Najlepszym źródłem przeciwutleniaczy są produkty pochodzenia roślinnego, zwłaszcza owoce i warzywa. Aby uzyskać określone przeciwutleniacze, spróbuj uwzględnić w swojej diecie:
- produkty mleczne, jaja i wątróbka,
- większość owoców i warzyw, zwłaszcza jagody, pomarańcze i papryka,
- orzechy i nasiona, słonecznik i inne oleje roślinne oraz zielone, liściaste warzywa,
- ryż, kukurydza, pszenica i inne produkty pełnoziarniste, a także orzechy, jajka, ser i rośliny strączkowe,
- herbaty zielone, białe i czarne,
- czerwone winogrona,
- gorzka czekolada,
- granaty,
- jagody goji,
- yerba mate.
Przeciwutleniacze w kosmetykach
Wiele kosmetyków, które są obecnie sprzedawane, często zawiera antyoksydanty jako składniki aktywne. Wiadomo, że reakcje utleniania mogą powodować powstawanie wolnych rodników, które mogą zapoczątkować reakcje łańcuchowe niszczące komórki skóry. Zwiększenie ilości wolnych rodników może wywołać zmarszczki, fotostarzenie, elastozę, wysuszenie i pigmentację skóry. Miejscowe przeciwutleniacze mogą przerywać reakcje łańcuchowe, usuwając wolne rodniki pośrednie i hamować inne reakcje utleniania, ponieważ same się utleniają. Mogłoby to ochronić skórę przed stresem środowiskowym wywołanym przez wolne rodniki. Dlatego warto wybrać krem na noc z przeciwutleniaczami.
